Επινεφρίδια: Τι Είναι, Συχνές Παθήσεις & Συμπτώματα

Τα επινεφρίδια είναι βασικοί ενδοκρινείς αδένες του ανθρώπινου οργανισμού με σημαντικό ρόλο για τη λειτουργία του. Τα επινεφρίδια είναι δύο και εκκρίνουν ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος άμεσα. Είναι υπεύθυνα για μία σειρά από δράσεις και κάθε δυσλειτουργία των επινεφριδίων επιδρά σε ποικίλα επίπεδα, όπως θα δούμε και στη συνέχεια.

Τι είναι τα επινεφρίδια, λοιπόν, πού βρίσκονται και ποιος ο ρόλος τους στον ανθρώπινο οργανισμό;

Ως επινεφρίδια χαρακτηρίζουμε ουσιαστικά τους δύο τριγωνικούς ενδοκρινείς αδένες τεσσάρων εκατοστών. Όπως καταλαβαίνουμε και από την ίδια τη λέξη, βρίσκονται πάνω από κάθε νεφρό. Κάθε επινεφρίδιο αποτελείται από τον φλοιό του και εσωτερικά βρίσκεται ο μυελός τους. Ο ρόλος που έχουν τα επινεφρίδια για τον ανθρώπινο οργανισμό είναι εξαιρετικά σημαντικός. Η λειτουργία τους συνδέεται με μία σειρά από δράσεις, μερικές από τις οποίες μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

• αύξηση της αρτηριακής πίεσης, καθώς τα επινεφρίδια αυξάνουν τον ρυθμό και τη δύναμη του καρδιακού ρυθμού
• αύξηση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος
• διαστολή των βρόγχων
• διαστολή των κορών του οφθαλμού
• ελάττωση του χρόνου πήξης του αίματος
• αγγειοσύσπαση στα αγγεία του δέρματος και των σπλάγχνων, οπότε μεγαλύτερη ποσότητα αίματος τροφοδοτεί τους μυς, τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς, το συκώτι και τον εγκέφαλο

Συγκεκριμένα, τα επινεφρίδια είναι επιφορτισμένα με την παραγωγή:

• της κορτιζόλης
• της αλδοστερόνης
• των ανδρογόνων και των οιστρογόνων
• της αδρεναλίνης και της νοραδρεναλίνης

Στοιχεία ορμονών που παράγονται από τα επινεφρίδια

Ας δούμε μερικά βασικά στοιχεία για κάθε ένα από αυτά:

• Τα γλυκοκορτικοειδήμε κύριο εκπρόσωπό τους την κορτιζόλη, πήραν το όνομά τους από την αυξητική δράση τους στα επίπεδα σακχάρου (γλυκόζης) του αίματος. Επίσης,έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη επίδραση στον οργανισμό, καταστέλλοντας κυρίως την κυτταρική ανοσία.
• Τα αλατοκορτικοειδή,με πιο σημαντική την αλδοστερόνη, διατηρούν την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα.
• Τα ανδρογόνα(τεστοστερόνη) που παράγονται στον φλοιό των επινεφριδίων στους άνδρες είναι σε πολύ μικρότερες ποσότητες από αυτά που παράγονται στους όρχεις. Ωστόσο, η υπερπαραγωγή τους από τα επινεφρίδια μπορεί να επιφέρει πρώιμη εφηβεία στα νεαρά αγόρια.Αντίθετα, τα επινεφρίδια στις γυναίκες αποτελούν την κύρια πηγή παραγωγής ανδρογόνων. Η υπερπαραγωγή τους μπορεί να προκαλέσει στις γυναίκες υπερβολική τριχοφυΐα και διακοπή της περιόδου.
• Ο μυελόςτων επινεφριδίων αποτελείται από νευρωνικές μάζες που αποτελούν μέρος του συμπαθητικού κλάδου του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Παρότι μέρος του νευρικού συστήματος, ο μυελός των επινεφριδίων λειτουργεί ως ενδοκρινής αδένας και παράγει αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη. Η απελευθέρωση αυτών των ορμονών διεγείρεται από νευρική διέγερση ως απάντηση σε σωματικό ή πνευματικό στρες.

Συμπτώματα που ίσως υποδηλώνουν παθήσεις επινεφριδίων

Μερικά από τα πιθανά συμπτώματα εξαιτίας κάποιας δυσλειτουργίας στα επινεφρίδια ή, αντίστροφα, κάποια συμπτώματα που ίσως καταδεικνύουν ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τα επινεφρίδια είναι επιγραμματικά τα εξής:

• προοδευτική αύξηση βάρους
• δασυτριχισμός
• ακμή
• λιπαρότητα στο δέρμα
• οξυθυμία
• επιθετικότητα
• αϋπνία
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• ταχυκαρδία
• εφίδρωση
• πονοκέφαλος
• θωρακικός πόνος
• κοιλιακός πόνος
• διακοπή έμμηνου ρύσης

Σημειώνεται πως τα διάφορα πιθανά συμπτώματα μπορεί να συνδέονται με διαφορετική κάθε φορά πάθηση στα επινεφρίδια.

Ποιες είναι οι συχνότερες παθήσεις στα επινεφρίδια;

Αναφορικά με τα επινεφρίδια, ως συχνότερες καταγράφονται οι εξής παθήσεις:

 

Πρωτοπαθής Υπεραλδοστερονισμός (Conn’s Syndrome)

Ο υπεραλδοστερονισμός είναι η πάθηση που προκαλεί περίσσεια άλατος, άρα υπέρταση και ταυτόχρονα υποκαλιαιμία. Η υποκαλιαιμία χαρακτηρίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία υπάρχουν χαμηλά επίπεδα καλίου στο αίμα. Η θεραπεία εκλογής για τη συγκεκριμένη πάθησηείναι χειρουργική και πραγματοποιείται με λαπαροσκοπική επινεφριδεκτομή.

 

Παραγαγγλίωμα

Τα παραγαγγλιώματα είναι σπάνιοι όγκοι που αναπτύσσονται στα κύτταρα του περιφερικού νευρικού συστήματος. Μοιάζουν με τα φαιοχρωμοκυττώματα  και γι’ αυτό αποκαλούνται και εξωεπινεφριδικά φαιοχρωμοκυττώματα. Η ιδανική θεραπεία για την αντιμετώπιση του παραγαγγλιώματος είναι η χειρουργική αφαίρεσή του.

 

Φαιοχρωμοκύττωμα

Τα φαιοχρωμοκυττώματα είναι σπάνιοι όγκοι των επινεφριδίων, οι οποίοι παράγουν περίσσεια αδρεναλίνης. Παρόλα αυτά, επειδή εκκρίνουν αδρεναλίνη ακατάσχετα, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές όπως εγκεφαλικό ή έμφραγμα του μυοκαρδίου. Το φαιοχρωμοκύττωμα είναι μια εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Το φαιοχρωμοκύττωμα αντιμετωπίζεται με λαπαροσκοπική ή Ρομποτική επινεφριδεκτομή.

 

 

 

 

Σύνδρομο Cushing

Το σύνδρομο Cushingοφείλεται στην υπερπαραγωγή κορτιζόλης από τα επινεφρίδια. Οι κύριες αιτίεςτου συνδρόμου cushing είναι η ACTH-εξαρτώμενη νόσος (όταν το σώμα μας φτιάχνει πολλή ACTH ορμόνη), η ACTH-μη εξαρτώμενη νόσος (όταν το επινεφρίδιο παράγει πολλή κορτιζόλη) και η ιατρογενής νόσος, όταν ο ασθενής είναι σε χρόνια θεραπεία με στεροειδή. Εάν η εκδήλωση του συνδρόμου οφείλεται σε χορήγηση κορτιζόνης προτείνεται η παύση της αγωγής, ενώ αν οφείλεται σε όγκο η χειρουργική αφαίρεσή του λαπαροσκοπικά.

 

Πρωτοπαθής Καρκίνος Επινεφριδίων

Ο πρωτοπαθής καρκίνος επινεφριδίων (ACC) είναι ένας σπάνιος αλλά πολύ επικίνδυνος καρκίνος του επινεφριδικού αδένα. Η συχνότητά του είναι 1/1.000.000 πληθυσμού και είναι πιο κοινός σε παιδιά κάτω των 10 ετών και σε ηλικίες από 50-60 ετών. Η μοναδική θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση του πρωτοπαθούς καρκίνου επινεφριδίων είναι η ριζική χειρουργική του αφαίρεση.

 

Τυχαίωμα επινεφριδίου

Τυχαίωμα επινεφριδίου, όπως μαρτυρά και το όνομα, είναι ουσιαστικά κάποιοι όγκοι επινεφριδίων, οι οποίοι ανακαλύπτονται τυχαία, σε κάποιον απεικονιστικό έλεγχο που συνήθως γίνεται για άλλο λόγο. Τα τυχαιώματα επινεφριδίου αφαιρούνται λαπαροσκοπικά, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων.

 

 

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά, η ομαλή λειτουργία των επινεφριδίων συμβάλλει στη γενικότερη υγεία του οργανισμού μας. Έτσι, οποιαδήποτε δυσλειτουργία μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση προβλημάτων υγείας, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν και στον θάνατο.

 

Εάν εμφανίζετε κάποιο από τα προαναφερθέντα νοσήματα, το οποίο χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης, επικοινωνήστε με τον έμπειρο Γενικό Χειρουργό με εξειδίκευση στην χειρουργική αντιμετώπιση ενδοκρινών αδένων, Δημήτριο Γιάλβαλη.