Παθήσεις Παραθυρεοειδών Αδένων
Υπερπαραθυροειδισμός
Τι είναι ο υπερπαραθυρεοειδισμός;
O υπερπαραθυρεοειδισμός είναι η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αυξημένη παραγωγή παραθορμόνης (PTH). Η συγκεκριμένη πάθηση με την υπερλειτουργία ενός ή και περισσότερων παραθυρεοειδών αδένων μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των επιπέδων του ασβεστίου στο αίμα, δηλαδή σε υπερασβεστιαιμία
Υπερπαραθυρεοειδισμός: Ποιες ομάδες είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνισή του;
Άνθρωποι ηλικίας μεταξύ 50 και 70 ετών φαίνεται ότι παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης της συγκεκριμένης νόσου. Ο γυναικείος πληθυσμός κινδυνεύει περισσότερο από τον ανδρικό και συγκεκριμένα, οι γυναίκες που βρίσκονται στο στάδιο μετά την εμμηνόπαυση.
Παραθυρεοειδείς Αδένες
Οι παραθυρεοειδείς αδένες βρίσκονται στον λαιμό πάνω στον θυρεοειδή αδένα.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τέσσερις παραθυρεοειδείς αδένες, οι οποίοι έχουν μέγεθος μπιζελιού και παράγουν παραθυρεοειδική ορμόνη (PTH). Αυτή η ορμόνη βοηθά στη ρύθμιση της ποσότητας ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο σε πολλά κύτταρα του σώματος, όπως για παράδειγμα στα κύτταρα του εγκέφαλου, της καρδιάς, των οστών και του γαστρεντερικού συστήματος. Η παραθορμόνη δρα παίρνοντας ασβέστιο από τα οστά (όπου αποθηκεύεται), απελευθερώνοντάς το στη συνέχεια στην κυκλοφορία του αίματος.
Τι είναι το αδένωμα του παραθυρεοειδούς;
Αδένωμα παραθυρεοειδούς είναι ένας καλοήθης όγκος, ο οποίος συνήθως εμφανίζεται σε έναν αλλά μπορεί και σε περισσότερους παραθυρεοειδείς αδένες. Η αιτιολογία της νόσου είναι άγνωστη, αλλά περίπου το 10% των περιπτώσεων οφείλεται σε οικογενή σύνδρομα πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας (MEN I και MEN IIα).
Πρωτοπαθής & Δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός
Τα αδενώματα του παραθυρεοειδούς προκαλούν την παραγωγή μεγαλύτερης ποσότητας παραθυρεοειδικής ορμόνης από την αναγκαία, αυξάνοντας την ποσότητα ασβεστίου στο αίμα, οδηγώντας σε μια πάθηση που καλείται πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός.
Αντίστοιχα, άνθρωποι με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια παρουσιάζουν αύξηση της παραθορμόνης, όμοια με την παραπάνω πάθηση που προσβάλει όλους τους παραθυρεοειδείς αδένες, που καλείται δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός.
Οι γυναίκες είναι 2-3 φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν την νόσο σε σχέση με τους άνδρες και συνήθως μετά την εμμηνόπαυση. Ο δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει μεταβολή της οστικής πυκνότητας, όπως και ο πρωτοπαθής. Η νόσος κατά 75-80% μπορεί να προκληθεί από έναν αδένα (αδένωμα), στο υπόλοιπο περίπου 15-20% πάνω από ένα αδένα (υπερπλασία) και σπάνια (< 1%) από καρκίνο παραθυρεοειδούς
Υπερπαραθυρεοειδισμός & Συμπτώματα
Ο ασθενής μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματικός και να βρεθεί ότι πάσχει από τη νόσο με μια τυχαία μέτρηση του ασβεστίου του αίματος. Τα υψηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα εμφανίζουν στον ασθενή μια σειρά συμπτωμάτων. Τα συνήθη συμπτώματα του υπερπαραθυρεοειδισμού, όταν υπάρχουν, είναι:
- Εύκολη κόπωση, χρόνια κόπωση, μειωμένη ενέργεια και δραστηριότητα
- Κατάθλιψη
- Πόνος στα οστά των χεριών, ποδιών και σπονδυλικής στήλης, καθώς και στις αρθρώσεις
- Μυαλγίες (κράμπες)
- Οστεοπόρωση ή οστεοπενία
- Πέτρες στα νεφρά
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Αυπνίες
- Ευερεθιστότητα ή αλλαγή συμπεριφοράς
- Απώλεια μνήμης
- Γαστρεντερικές ενοχλήσεις
- Απώλεια ερωτικής διάθεσης
- Λέπτυνση ή απώλεια τριχών κεφαλής
- Μικρή αύξηση της πίεσης
- Υποτροπιάζοντες πονοκέφαλοι (κυρίως σε ασθενείς κάτω των 40 ετών)
- Ταχυαρρυθμίες κυρίως των κόλπων (κολπική μαρμαρυγή)
Υπερπαραθυρεοειδισμός: Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση;
Η διάγνωση είναι καθαρά εργαστηριακή και γίνεται με τη μέτρηση της παραθυρεοειδικής ορμόνης (PTH) και του ασβεστίου στο αίμα. Συνήθως μια τιμή ασβεστίου >11mg/dl και παραθορμόνης>100pg/ml (δηλαδή διπλάσιας ή τριπλάσιας του κανονικού) είναι διαγνωστικές για την ύπαρξη πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού. Όμως, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού, όπου το ασβέστιο είναι φυσιολογικό ή περίπου φυσιολογικό, ενώ η παραθορμόνη είναι αυξημένη.
Οι ασθενείς με υποψία καρκίνου παραθυρεοειδούς έχουν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, αλλά οπωσδήποτε έχουν επιπλέον:
- Βραγχνάδα
- Τουλάχιστον δεκαπλάσια αυξημένες από το φυσιολογικό τιμές παραθυρεοειδικής ορμόνης (PTH)
- Ψηλαφητή με το χέρι μάζα στον λαιμό
Ποια η θεραπεία του υπερπαραθυρεοειδισμού;
Η μόνη θεραπεία είναι η χειρουργική, με την αφαίρεση του ενός ή περισσότερων διογκωμένων αδένων. Η χειρουργική θεραπεία προσφέρει άμεση ίαση του πρωτοπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού.
Φάρμακα όπως το Cinacalcet που έχουν δοκιμαστεί έχουν αποτύχει και μελετώνται ακόμα. Επίσης, η χειρουργική θεραπεία είναι η ενδεδειγμένη ακόμα και σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα ή με ελάχιστα συμπτώματα, γιατί προσφέρει άμεση βελτίωση τόσο τωνσυμπτωμάτων όσο και της ποιότητας ζωής.
Επίσης με την χειρουργική επέμβαση προλαμβάνονται αλλά και αναστρέφονται πλήρως (όταν ήδη υπάρχουν) οι επιπλοκές της νόσου όπως:
- Οστεοπόρωση (κίνδυνος οστικών καταγμάτων)
- Νεφρολιθίαση
- Ινώδης κυστική οστείτιδα (μαλακά και αδύναμα οστά)
- Tαχυαρρυθμίες
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Μείωση χρόνου ζωής κατά περίπου 10 έτη
Χειρουργική Θεραπεία
Πριν από το χειρουργείο, ο ασθενής χρειάζεται να κάνει κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις, με σκοπό τον εντοπισμό του/των υπερλειτουργούντων παραθυρεοειδών αδένων. Οι απεικονιστικές αυτές εξετάσεις είναι οι κάτωθι:
- Υπέρηχο τραχήλου
- Τc-sestamibi scan
Αυτός ο προεγχειρητικός απεικονιστικός έλεγχος είναι αρκετά ακριβής, αλλά δεν είναι πανάκεια και πολλές φορές δεν είναι αποτελεσματικός στην ανεύρεση του αδενώματος. Χρειάζεται, λοιπόν, μεγάλη εμπειρία και εξειδίκευση για τη σωστή ερμηνεία τους και την απόφαση για την ορθή χειρουργική προσέγγιση για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά.
Διότι, η παραθυρεοειδεκτομή πραγματοποιείται με εντελώς διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με την νόσο των παραθυρεοειδών που θεραπεύουμε, αλλά και με τα αποτελέσματα των προεγχειρητικών απεικονιστικών εξετάσεων.
Έτσι, οι χειρουργικές επεμβάσεις διακρίνονται:
Α. Η επέμβαση της παραθυρεοειδεκτομής για μονήρες αδένωμα, γίνεται πια με μια πολύ μικρή τομή στον λαιμό (Mivap), οπότε και αφαιρείται ο υπεύθυνος διογκωμένος σύστοιχος παραθυρεοειδής αδένας, στην μια μεριά του λαιμού. Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία και κατά την διάρκεια του χειρουργείου, 10-20 λεπτά μετά την αφαίρεση του αδενώματος, η τιμή της παραθορμόνης πέφτει δραματικά (<50% της προεγχειρητικής). Αν αυτό δεν συμβεί, καθώς και σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, είναι απαραίτητη η τροποποίηση της επέμβασης με σκοπό τον έλεγχο όλων των παραθυρεοειδών αδένων και από τις δυο πλευρές – διερεύνηση τραχήλου.
Β. Στον δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό (νεφροπαθείς) όπου η πάθηση έχει προσβάλει όλους τους παραθυρεοειδείς αδένες η επέμβαση συνίσταται στην εκτομή όλων των παραθυρεοειδών αδένων και στην αυτομεταμόσχευση 50-70γρ παραθυρεοειδικού ιστού στο αντιβράχιο.
Γ. Ο καρκίνος του παραθυρεοειδούς τέλος, χρειάζεται ριζική ογκολογική παραθυρεοειδεκτομή, συνήθως μαζί με τον σύστοιχο λοβό του θυρεοειδούς και τους επιχώριους λεμφαδένες.
Εάν πάσχετε από υπερπαραθυρεοειδισμό, ο Δημήτριος Γιάλβαλης είναι εξειδικευμένος στη χειρουργική ενδοκρινών αδένων και είναι ο πλέον κατάλληλος για την αντιμετώπιση του προβλήματός σας. Επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.