Γενική Χειρουργική

Σκωληκοειδίτιδα

Ακούμε συχνά τον όρο σκωληκοειδίτιδα, ως κάτι επικίνδυνο ή ανησυχητικό που χρειάζεται άμεσα χειρουργείο προκειμένου να αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Πόσοι όμως γνωρίζουμε πραγματικά τι ακριβώς είναι το συγκεκριμένο όργανο και πώς από ένα μικρό, φαινομενικά άχρηστο τμήμα του παχέος εντέρου, φτάνουμε στην οξεία σκωληκοειδίτιδα;

Η σκωληκοειδίτιδα, όπως και κάθε πάθηση που λήγει σε -ίτιδα είναι ουσιαστικά μία φλεγμονή, η οποία εν προκειμένω επηρεάζει την σκωληκοειδή απόφυση, ένα μικρό όργανο μήκους περίπου 10cm, που μοιάζει με σωλήνα και κρέμεται από την άκρη του πρώτου τμήματος του παχέος εντέρου, το οποίο ονομάζουμε «τυφλό».

Παρόλο που η φυσιολογική θέση της σκωληκοειδούς απόφυσης λοιπόν είναι να κρέμεται από το ορθό, σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να βρίσκεται είτε χαμηλά και βαθιά στην πύελο, είτε ψηλά και πίσω από το παχύ έντερο, όπου σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για οπισθοτυφλική σκωληκοειδίτιδα.

Ουσιαστικά η σκωληκοειδής απόφυση δεν φαίνεται να εξυπηρετεί κάποια λειτουργία πλέον στον ανθρώπινο οργανισμό και θεωρείται εξελικτικό κατάλοιπο του είδους μας, οπότε με την αφαίρεσή της όταν προκύψει σκωληκοειδίτιδα, δεν επηρεάζεται καμία φυσιολογική μας λειτουργία.

Τί είναι η οξεία σκωληκοειδίτιδα;

Όταν λοιπόν η σκωληκοειδής απόφυση υφίσταται φλεγμονή, τότε μιλάμε πλέον για σκωληκοειδίτιδα. Συνήθως η φλεγμονή αυτή προκαλείται από βακτηριακή λοίμωξη που μπορεί να ξεκινήσει από το στομάχι σας και να ταξιδέψει στην σκωληκοειδή απόφυση, αλλά μπορεί επίσης να προκύψει από ένα σκληρό κομμάτι περιττωμάτων που θα σχηματιστεί στον εντερικό αυλό.

Πρόκειται για μία σχετικά συχνή κλινική κατάσταση, αφού στις ανεπτυγμένες κοινωνίες, ένας άνθρωπος έχει 10% πιθανότητες να εμφανίσει σκωληκοειδίτιδα κάποια στιγμή στη ζωή του.

Η επείγουσα και δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, είναι η οξεία σκωληκοειδίτιδα, κατά την οποία έχουμε ξαφνική και σοβαρή φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης που έχει ως αποτέλεσμα έντονο πόνο στην κοιλιά που εμφανίζεται ξαφνικά και επιδεινώνεται ταχύτατα και αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να εξελιχθεί σε περιτονίτιδα.

Αίτια και Παράγοντες κινδύνου

Παράγοντες κινδύνου, που μπορεί να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι:

  • Το φύλο (συχνότερη σε άνδρες)
  • Ηλικία (συχνότερη σε εφήβους)
  • Οικογενειακό ιστορικό οξείας σκωληκοειδίτιδας

Όσο για τα αίτια, όπως είπαμε και παραπάνω, η σκωληκοειδίτιδα μπορεί να εμφανιστεί μετά από λοίμωξη του γαστρεντερικού συστήματος ή όταν κάτι σφηνώσει στον αυλό που την συνδέει με το έντερο, όπως:

  • Κομμάτι σκληρών κοπράνων
  • Κομμάτι τροφής
  • Όγκοι
  • Ινώδης ιστός
  • Σκώληκες του εντέρου
  • Βάριο (μετά από εξέταση του παχέος εντέρου)
  • Υπερανάπτυξη του λεμφικού ιστού της σκωληκοειδούς

Στην περίπτωση της απόφραξης, ο βλεννογόνος της σκωληκοειδούς συνεχίζει να παράγει βλέννη και τα βακτήρια που βρίσκονται φυσιολογικά στο παχύ έντερο (χλωρίδα), αρχίζουν να αναπαράγονται να συσσωρεύονται και να παράγουν τοξίνες στον βλεννογόνο της σκωληκοειδούς. Από τα εγκλωβισμένα βακτηρίδια στον αυλό της σκωληκοειδούς, προκαλείται λοιπόν το οίδημα, και λόγω της αύξησης της ενδοαυλικής πίεσης, έχουμε ως βασικό σύμπτωμα το κοιλιακό άλγος.

Ως επακόλουθο, αν μείνει χωρίς θεραπεία, είναι η ρήξη του τοιχώματος της σκωληκοειδούς και έτσι κοπρανώδες περιεχόμενο από το έντερο χύνεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Αυτό το γεγονός προκαλεί σοβαρά και ηχηρά συμπτώματα και καλείται περιτονίτιδα. Μερικές φορές μπορεί να είναι και θανατηφόρος.

Ο χειρουργός είναι υπεύθυνος να διαγνώσει αλλά και να συμβουλεύσει τον ασθενή εάν χρειάζεται αντιμετώπιση και πότε!

Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο σε 24-48 ώρες μετά από μια λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή, ενώ μετά από την ανοικτή μέθοδο θα μείνουν 2-5 ημέρες.

Τα ανησυχητικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται ταχύτατα. Ο πόνος συνήθως αυξάνεται μέσα σε 6-12 ώρες και είναι συνεχής στις 24-48 ώρες, ωστόσο τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν σε παιδιά, εγκύους και ηλικιωμένους.

Οι ενήλικοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν κάποια ή όλα από τα παρακάτω:

  1. Πόνος
    • Αρχίζει ως ενόχληση γύρω από τον ομφαλό ή το επιγάστριο
    • Συνήθως μετά από λίγες ώρες μετακινείται στην δεξιά κάτω μεριά της κοιλιάς
    • Μπορεί να εντοπίζεται σε άλλη θέση εάν η σκωληκοειδής βρίσκεται σε ασυνήθιστη θέση στην κοιλιά (πχ. οπισθοτυφλική σκωληκοειδίτιδα)
    • Είναι αυξανόμενος συνεχώς εάν η φλεγμονή δεν υποχωρεί
    • Επιδεινώνεται όταν ο ασθενής βήχει ή παίρνει βαθιά ανάσα
    • Επιδεινώνεται με τις κινήσεις
  2. Ανορεξία
  3. Ναυτία
  4. Έμετος
  5. Πρήξιμο της κοιλιάς
  • Η κοιλιά είναι σκληρή και ευαίσθητη στην ψηλάφηση
  • Δυσκοιλιότητα
  • Ήπια διάρροια
  • Πυρετός (συνήθως ήπιος δεκατικός)

Στα παιδιά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • γενική δυσφορία ή κακουχία
  • απώλεια της όρεξης
  • κοιλιακό άλγος, που μπορεί να μετακινηθεί στην κάτω δεξιά πλευρά της κοιλιάς
  • ναυτία και έμετο
  • πυρετό
  • αυξημένο καρδιακό ρυθμό

Εάν η σκωληκοειδής απόφυση σπάσει, τότε τα συμπτώματα είναι:

  • Δυνατός πόνος που είναι διάχυτος σε όλη την κοιλιά
  • Αυξανόμενος πυρετός

Διάγνωση και παθήσεις με παρόμοια συμπτώματα

Υπάρχουν παθήσεις που μοιάζουν με σκωληκοειδίτιδα αλλά δεν είναι και καθώς ως βασικό σύμπτωμα έχουμε το έντονο κοιλιακό άλγος και την τάση για εμετό, είναι πιθανό να νομίζουμε ότι έχουμε σκωληκοειδίτιδα, ακόμα κι αν δεν έχουμε. Για παράδειγμα σε περίπτωση ιογενούς γαστρεντερίτιδας, τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια και να χρειάζεται διάγνωση από γιατρό για να επιβεβαιωθεί η κλινική κατάσταση του ασθενούς.

Το πρώτο πράγμα που θα σε ρωτήσει ο γιατρός είναι πού πονάς. Όταν έχεις σκωληκοειδίτιδα, ο πόνος ξεκινάει από ένα συγκεκριμένο σημείο χαμηλά στην δεξιά πλευρά. Ωστόσο η τελική διάγνωση γίνεται, πέρα από την καταγραφή των συμπτωμάτων, με ψηλάφηση από τον γιατρό, προκειμένου να εντοπίσει το οίδημα και το σημείο στο οποίο βρίσκεται. Επειδή όμως η διάγνωση στα πρώτα στάδια της σκωληκοειδίτιδας μερικές φορές μπορεί να είναι αμφίβολη, ο χειρουργός θα χρειαστεί να παρακολουθήσει τον ασθενή για τουλάχιστον 6-12 ώρες, πριν τον οδηγήσει στο χειρουργείο.

Θεραπεία

Η καλύτερη θεραπεία της οξείας σκωληκοειδίτιδας είναι η χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης το συντομότερο δυνατό. Ήπιες μορφές της μπορεί να ανταποκριθούν σε αντιβιοτική αγωγή.

Η σκωληκοειδεκτομή μπορεί να γίνει με την ανοικτή ή λαπαροσκοπική τεχνική.

Ανοικτή σκωληκοειδεκτομή

Πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία δια τομής (McBurney, Lanz) στην δεξιά κάτω κοιλιακή χώρα ή εάν χρειαστεί δια μέσης υπομφαλίου τομής.

Λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή

Οι περισσότερες περιπτώσεις οξείας σκωληκοειδίτιδας μπορούν να χειρουργηθούν λαπαροσκοπικά. Η επέμβαση πραγματοποιείται υπό γενική αναισθησία, δια 3 μικρών τομών (5mm), με τον ίδιο τρόπο όπως σε κάθε άλλη λαπαροσκοπική επέμβαση στην κοιλιά (βλ. Συχνές Ερωτήσεις “Τί είναι ελάχιστα επεμβατική χειρουργική;”).

Τα πλεονεκτήματα φυσικά είναι ποικίλα:

  • Λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος
  • Ταχύτερη ανάρρωση μετά από την αφαίρεση
  • Μικρότερη νοσηλεία στο Νοσοκομείο
  • Λιγότερες μετεγχειρητικές επιπλοκές

Η σκωληκοειδής απόφυση, φυσιολογικά, βρίσκεται στην άκρη του πρώτου τμήματος του παχέος εντέρου, επομένως στην δεξιά μεριά χαμηλά στην κοιλιά. Υπάρχουν ωστόσο και περιπτώσεις όπου η σκωληκοειδής απόφυση βρίσκεται χαμηλά και βαθιά στην πύελο, είτε ψηλά και πίσω από το παχύ έντερο, όπου σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για οπισθοτυφλική σκωληκοειδίτιδα.

Εξαρτάται την περίπτωση. Αν βρίσκεστε σε πολύ πρώιμα στάδια και έχετε ήπια ενόχληση, μπορείτε να μεταβείτε σε έναν παθολόγο να σας εξετάσει και ίσως να σας χορηγήσει κάποια αντιβίωση αν κριθεί απαραίτητο. Ωστόσο επειδή συνήθως το αντιλαμβανόμαστε όταν έχουμε πλέον οξεία σκωληκοειδίτιδα και έντονο πόνο, τότε θα πρέπει να μεταβείτε άμεσα σε ένα νοσοκομείο και να απευθυνθείτε στο χειρουργικό τμήμα για έναν γενικό χειρουργό.

Συνήθως τα συμπτώματα είναι τόσο ενοχλητικά που θα σας οδηγήσουν στον γιατρό ή σε πιο σοβαρές περιπτώσεις στο νοσοκομείο, όπου ένας παθολόγος ή γενικός χειρουργός μπορεί να πραγματοποιήσει την διαγνωστική εξέταση και να αποφανθεί αν έχετε σκωληκοειδίτιδα και πόσο σοβαρή ή αν υπάρχει κάποια άλλη ιογενής φλεγμονή του γαστρεντερικού.

Η εγχείρηση για την σκωληκοειδεκτομή μπορεί να γίνει είτε ανοικτή είτε λαπαροσκοπικά, ωστόσο γενικά θεωρείται μία επέμβαση ρουτίνας που γίνεται σε οικονομική τιμή, έχει διάρκεια περίπου 1 με 2 ώρες, ανάλογα το είδος της επέμβασης που θα επιλεγεί, ενώ η ανάρρωση χρειάζεται προσοχή, καθώς ο ασθενής δεν θα πρέπει για κάποιο διάστημα να σηκώνει βαριά αντικείμενα ή να προκαλεί πίεση στην χειρουργημένη περιοχή και να ακολουθήσει για λίγες μέρες συγκεκριμένη δίαιτα.

Επικοινωνήστε μαζί μας για το δικό σας περιστατικό