Παθήσεις Θυρεοειδούς
Καρκίνος Θυρεοειδούς
Διάγνωση καρκίνου θυρεοειδούς
Όταν ένας ασθενής εντοπίσει μια μάζα στον τράχηλο ή έναν όζο στον θυρεοειδή αδένα, ο ενδοκρινολόγος του είναι υπεύθυνος να συνεκτιμήσει όλα τα ευρήματα από το ιστορικό, τις κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις, τον υπέρηχο τραχήλου και τέλος την λεπτή βιοψία με βελόνη, έτσι ώστε να τον κατευθύνει προς περαιτέρω αντιμετώπιση. Ο καρκίνος θυρεοειδούς είναι ένας από τους πιο συχνούς τύπους καρκίνου.
Ο αριθμός των ασθενών με καρκίνο θυρεοειδή αδένα αυξάνεται γρηγορότερα από οποιαδήποτε άλλη μορφή καρκίνου παγκοσμίως. Αυτή η αύξηση οφείλεται πιθανότερα στο γεγονός ότι σήμερα η διάγνωσή του είναι πιο εύκολη. Η εύκολη και άμεση διάγνωση επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας.
Όσο όμως και αν η ιδέα του καρκίνου προκαλεί φόβο, οι περισσότεροι τύποι θυρεοειδικού καρκίνου είναι ιάσιμοι, με την κατάλληλη χειρουργική και συμπληρωματική θεραπεία. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι οι θάνατοι από καρκίνο θυρεοειδή παραμένουν σήμερα οι ίδιοι σε απόλυτο ποσοστό (<1% των θανάτων όλων των υπόλοιπων τύπων καρκίνου).
Καρκίνος θυρεοειδούς συμπτώματα
Οι περισσότεροι τύποι καρκίνου του θυρεοειδούς δεν προκαλούν συμπτώματα.
Οι ίδιοι οι ασθενείς ή ο γιατρός τους, μπορεί να εντοπίσουν μια μάζα στον λαιμό ή να την ανακαλύψουν τυχαία μετά από κάποια απεικονιστική εξέταση στον τράχηλο.
Μεγάλες μάζες μπορεί να προκαλέσουν πιεστικά φαινόμενα όπως δυσκολία κατάποσης και δύσπνοια. Σε πιο προχωρημένο στάδιο βραγχνάδα, αίσθημα πνιγμού και συριγμό. Όταν συνυπάρχουν διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες που είναι ανώδυνοι, σκληροί, αυξάνονται σε μέγεθος και δεν συρρικνώνονται, τότε είναι ύποπτοι.
Μόνο ο αναπλαστικός καρκίνος και το λέμφωμα αποτελούν εξαίρεση. οι προαναφερθέντες τύποι αναπτύσσονται γρήγορα και δίνουν συμπτώματα οφειλόμενα στην πίεση των γειτονικών οργάνων.
Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου;
Οι αιτίες του θυρεοειδικού καρκίνου παραμένουν σε γενικές γραμμές άγνωστες. Όμως, υπάρχουν δύο βασικοί παράγοντες οι οποίοι είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής του: (κάντε κλικ στο καθένα
Το οικογενειακό ιστορικό αφορά τους ασθενείς με:
- πρώτου βαθμού συγγενείς (μητέρα, πατέρα, αδέλφια)
- δευτέρου βαθμού συγγενείς (γιαγιά, παππού, εγγόνια)
- διάφορα άλλα μέλη μιας οικογένειας που είχαν καρκίνο θυρεοειδούς.
Περίπου το 5% ασθενών με θηλώδη καρκίνο και το 20-25% με μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς, είχαν έναν συγγενή με καρκίνο.
Μόλις το 1960 βρέθηκε ότι η ακτινοβολία του τραχήλου για την θεραπεία καλοήθων νόσων, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης θυρεοειδικού καρκίνου.
α. Ακτινοβολία για ιατρικούς λόγους
Το πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα πριν βρεθούν τα αντιβιωτικά, η ακτινοβολία χρησιμοποιούνταν για την θεραπεία καλοήθων νόσων όπως:
- ακμής
- διογκωμένων αμυγδαλών
- διογκωμένου θύμου αδένα
- λεμφαδενοπάθειας τραχήλου λόγω φυματίωσης
- κοκκύτη
- χηλοειδών ουλών
Σήμερα, φυσικά, η χρήση της θεραπευτικής ακτινοβολίας έχει αλλάξει, όμως εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για άλλους τύπους καρκίνου όπως καρκίνο του μαστού, λέμφωμα, καρκίνο του πνεύμονα κ.ά. Επίσης, έχει μελετηθεί στην διεθνή βιβλιογραφία εκτενώς, η άμεση σχέση διαγνωστικών ακτινογραφιών και θυρεοειδικού καρκίνου.
β. Περιβαλλοντική ακτινοβολία
Η έκθεση σε ακτινοβολία ως αποτέλεσμα χρήσης πυρηνικών όπλων, πυρηνικών δοκιμών και πυρηνικών ατυχημάτων (Hiroshima, Nagasaki, Chernobyl κ.ά) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Ευτυχώς, οι θυρεοειδικοί καρκίνοι αναπτύσσονται βραδέως. Πιο συγκεκριμένα, χρειάζονται 30-50 χρόνια για την ανάπτυξη θυρεοειδικού καρκίνου μετά από έκθεση σε ακτινοβολία.
Όταν ένας όζος έχει καρκίνο η ίαση είναι απολύτως εφικτή. Γενικά, οι ασθενείς που έχουν εκτεθεί σε ακτινοβολία πρέπει να εξετάζονται για όζους στο θυρεοειδή (όζοι θυρεοειδούς) και οι ύποπτοι να διερευνώνται.
Ποιοι τύποι καρκίνου θυρεοειδούς υπάρχουν;
Πέντε είναι οι τύποι:(κάντε κλικ στο καθένα)
Είναι ο πιο κοινός, αποτελώντας περίπου το 80% όλων των θυροειδικών καρκίνων. Εμφανίζεται σε κάθε ηλικία, οι περισσότεροι όμως πριν τα 40. Το 20% των ασθενών θα έχουν και ψηλαφητούς λεμφαδένες στον τράχηλο, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα τοπικής υποτροπής. Το σημαντικό είναι ότι έχει την καλύτερη πρόγνωση και οι περισσότεροι ασθενείς θεραπεύονται πλήρως με την κατάλληλη θεραπεία.
Είναι στην πραγματικότητα δύο διαφορετικοί τύποι καρκίνου αλλά συνήθως παρουσιάζονται και συμπεριφέρονται ομοίως. Είναι κάπως πιο επιθετικοί από τον προηγούμενο τύπο.
Εμφανίζονται μετά τα 40 και είναι πιο συχνοί στις γυναίκες.
Ο θηλακιώδης συνήθως εξαπλώνεται αιματογενώς σε ήπαρ, πνεύμονες, οστά και εγκέφαλο.
Ο καρκίνος εκ κυττάρων Hurtle εξαπλώνεται αιματογενώς ή στους λεμφαδένες, αλλά δεν δίνει συχνά μεταστάσεις.
Αποτελεί το 5% όλων των τύπων θυρεοειδικού καρκίνου. Είναι διαφορετικός από τους άλλους, διότι ο πιο ισχυρός παράγοντας κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό ή το σύνδρομο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας (MEN).
Μέχρι 20% των ασθενών με μυελοειδή καρκίνο θα έχουν γενετική προδιάθεση που προκαλείται από βλάβη στο πρωτο-ογκογονίδιο (RET). Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι ασθενείς με μυελοειδή καρκίνο έχουν σποραδική νόσο,που δεν οφείλεται σε γενετική βλάβη). Τέλος, αυτός ο τύπος, δεν είναι ευαίσθητος στην ακτινοβολία με ραδιενεργό ιώδιο (RAI).
Είναι σπάνιος (1-2% όλων των θυρεοειδικών καρκίνων), πιο συχνός στους ηλικιωμένους (60 ετών και άνω) και στις γυναίκες.
Οι πιο γνωστοί προδιαθεσικοί παράγοντες είναι επιπλέον στους ήδη αναφερθέντες είναι η ηλικία άνω των 65 και η χρόνια βρογχοκήλη.
Δυστυχώς είναι ο πιο επιθετικός τύπος, με 5ετή επιβίωση κάτω από 5%.
Δημιουργείται όταν τα λεμφοκύτταρα που βρίσκονται στον θυρεοειδή αδένα μετατραπούν σε καρκινικά κύτταρα. Είναι πολύ σπάνιο (1-2% όλων των τύπων θυρεοειδικού καρκίνου).
Οι περισσότεροι ασθενείς είναι ηλικιωμένοι (>60) και έχει πολύ καλή πρόγνωση.
Οι υποτροπές του καρκίνου θυρεοειδούς ελαχιστοποιούνται, όσο πιο μικρό είναι το επι τις % υπόλλειμα θυρεοειδικού ιστού, που παραμένει. Ο Δημήτρης Γιάλβαλης πραγματοποιεί ριζικές επέμβάσεις και πετυχαίνει μικρά υπολείμματα (0-3%), που πρακτικά αυτό σημαίνει ίαση για τον ασθενή.
φωτογραφίες πραγματικών περιστατικών
Καρκίνος Θυρεοειδούς & Χειρουργική Θεραπεία
Οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς θα υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση εκλογής είναι η ολική θυρεοειδεκτομή.
Πριν από την επέμβαση ο χειρουργός ενδοκρινών αδένων στην περίπτωση μας ο χειρουργός θυρεοειδούς είναι απαραίτητο να ζητήσει χαρτογράφηση των τραχηλικών λεμφαδένων. Η χαρτογράφηση αυτή θα γίνει με λεπτομερή υπέρηχο και σε μερικές περιπτώσεις ίσως χρειαστεί αξονική ή μαγνητική, για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ύποπτοι λεμφαδένες. Αν και εφόσον εντοπιστούν πρέπει να συναφαιρεθούν με τον αδένα.
Η πιο συχνή θέση εμφάνισής τους είναι το κεντρικό διαμέρισμα. Το κεντρικό διαμέρισμα είναι από το μήλο του αδάμ μέχρι το στέρνο, γύρω από την τραχεία και τον θυρεοειδή αδένα και ανάμεσα στις δύο καρωτίδες.
Αν λοιπόν βρεθούν ύποπτοι λεμφαδένες πριν ή κατά την διάρκεια του χειρουργείου πρέπει να γίνει και χειρουργικός καθαρισμός του κεντρικού διαμερίσματος (επίπεδο VI).
Αν βρεθούν ύποπτοι λεμφαδένες στο ένα ή και στα δύο πλάγια του λαιμού, τότε πρέπει να γίνει μαζί με την θυρεοειδεκτομή, τροποποιημένος ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός τραχήλου (επίπεδα ΙΙ – V), στο ένα ή και στα δύο πλάγια του τραχήλου.
Σε αρκετές περιπτώσεις οι επεμβάσεις της Ολικής Θυρεοειδεκτομής ή και Ολικής Θυρεοειδεκτομής με κεντρικό λεμφαδενικό καθαρισμό, μπορούν να γίνουν με την τεχνική της ελάχιστα επεμβατικής θυρεοειδεκτομής, με άριστα αισθητικά τομή μόλις 3εκ, στην οποία έχει εξειδικευτεί και πραγματοποιεί ο Κος Γιάλβαλης.
Αυτά είναι τα ανατομικά όρια που χρησιμοποιούνται από τους χειρουργούς για να διαχωρίσουν το κεντρικό από τα πλάγια διαμερίσματα λεμφαδενικής εντόπισης, σε επίπεδα I – VI. Η περιοχή που είναι διαγραμμισμένη είναι αυτή στην οποία γίνεται ο τροποποιημένος ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός του τραχήλου.
Η επέμβαση στο θυρεοειδή αδένα πραγματοποιείται με μια τομή στο δέρμα στην κατώτερη πρόσθια επιφάνεια του λαιμού. Επιπλοκές της επέμβασης αποτελούν η αιμορραγία, η φλεγμονή, χαμηλά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα λόγω βλάβης των παραθυρεοειδών αδένων καθώς και βλάβη στο παλίνδρομο λαρυγγικό νεύρο το οποίο προκαλεί βραγχνάδα ή δυσκολία στην αναπνοή.
Μετά την επέμβαση θα χρειαστεί δια βίου θεραπεία με θυρεοειδική ορμόνη (Λεβοθυροξίνη).
Καρκίνος Θυρεοειδούς και θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο
Μετά το χειρουργείο, ανάλογα με τα αποτελέσματα της βιοψίας, ο ασθενής θα χρειαστεί συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο (RAI). Η θεραπεία γίνεται με σκοπό να καταστραφεί τυχόν υπολειμματικός θυρεοειδικός ιστός ή καρκινικά κύτταρα που δεν μπόρεσαν να αφαιρεθούν. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την θεραπεία υποτροπών, τόσο τοπικών όσο και μακρινών.
Το ραδιενεργό ιώδιο είναι σε μορφή κάψουλας ή υγρού που χορηγείται από το στόμα. Αυτό δρα κυρίως στα θυρεοειδικά κύτταρα (υγιή ή κακοήθη). Τέλος, υπάρχει πολύ μικρός κίνδυνος να βλάψει άλλα κύτταρα του σώματος.
Μερικές παρενέργειες της θεραπείας με ραδιενεργό ιώδιο είναι οι παρακάτω:
- Ναυτία
- Ξηροστομία
- Ξηροφθαλμία
- Διαταραχές στην άισθηση της γεύσης και όσφρησης
- Πόνος στις περιοχές όπου τυχόν έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος του θυρεοειδούς, όπως στο λαιμό ή στο στήθος
Το ραδιενεργό ιώδιο αποβάλλεται κυρίως με τα ούρα τις πρώτες μέρες μετά την έναρξη της θεραπείας. Κατά την διάρκεια αυτής χρειάζεται να αποφύγετε την επαφή με άλλους ανθρώπους, κυρίως παιδιά και εγκύους, για να προστατευθούν από την έκθεση σε ακτινοβολία.
Εξωτερική Ακτινοβολία Τραχήλου
Η θεραπεία αυτή που εφαρμόζεται και σε άλλους τύπους καρκίνου (π.χ . λεμφώματα). Αφορά τη χορήγηση στοχευμένης ακτινοβολίας εξωτερικά στον τράχηλο για λίγα λεπτά, 5 ημέρες την εβδομάδα, για περίπου 6 εβδομάδες.
Συνήθως χρησιμοποιείται σαν παρηγορητική θεραπεία στον ανεγχείρητο αναπλαστικό καρκίνο ή όταν υπάρχουν μεταστάσεις στα οστά.
Χημειοθεραπεία
Η χημειοθεραπεία έχει θέση μόνον στο λέμφωμα θυρεοειδούς, λιγότερο στον μυελοειδή καρκίνο και σπάνια στους άλλους τύπους. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί, για να βοηθήσει κάποιους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στις συνήθεις θεραπείες.
Μπορεί να εμφανιστεί ξανά ο καρκίνος θυρεοειδούς;
Παρότι η υποτροπή του καρκίνου του θυρεοειδούς είναι σπάνια, μπορεί να συμβεί. Πιο συγκεριμένα, μπορεί να συμβεί εάν μικροσκοπικά κύτταρα καρκίνου εξαπλώθηκαν έξω από το θυρεοειδή προτού την αφαίρεσή του.
Η υποτροπή του καρκίνου του θυρεοειδούς μπορεί να εμφανιστεί δεκαετίες μετά από τη θεραπεία του. Ο καρκίνος θυρεοειδούς μπορεί να υποτροπιάσει σε:
- Λεμφαδένες στο λαιμό
- Υπολειμματικό θυρεοειδικό ιστό που δεν αφαιρέθηκε στην αρχική χειρουργική επέμβαση
- Άλλες περιοχές του σώματος: συχνότερα πνεύμονες και οστά
Η υποτροπή του καρκίνου στο θυρεοειδή μπορεί να θεραπευθεί με πολλούς τρόπους όπως επανεπέμβαση, ραδιενεργό ιώδιο (RAI) κ.α.
Ποιά η σημασία του θυρεοειδικού υπολείμματος για την πρόγνωση και μετεγχειρητική πορεία του ασθενούς με θυρεοειδικό καρκίνο;
Μετά από την όποια επέμβαση σε ασθενή με θυρεοειδικό καρκίνο, διενεργείται αρχικά μια εξέταση που λέγεται (RAIU), δηλαδή μια απεικόνηση με την χρήση ραδιενεργού ιωδίου, το οποίο λαμβάνεται από το στόμα με την μορφή χαπιού.
Με αυτή την εξέταση γνωρίζουμε πόσο είναι το θυρεοειδικό υπόλειμμα στον τράχηλο μετά την επέμβαση και εάν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση σε άλλες περιοχές του σώματος. Βάσει λοιπόν αυτών των πληροφοριών ο Πυρηνικός ιατρός που είναι υπεύθυνος αποφασίζει την δόση ραδιενεργού ιωδίου που θα χρησιμοποιήσει ως συμπληρωματική θεραπεία (κυρίως για τον θηλώδη καρκίνο). Προφανώς λοιπόν όπως είναι γνωστό όσο μικρότερο είναι αυτό το υπόλειμμα τόσο μεγαλύτερη και η επιτυχία της συμπληρωματικής θεραπείας και βέβαια συνολικά η πρόγνωση του ασθενούς.
Μια ακόμα σημαντική εξέταση που γίνεται μετεγχειρητικά είναι η μέτρηση στο αίμα της Tg (θυρεοσφαιρίνης) και Καλσιτονίνης, οι οποίοι είναι καρκινικοί δείκτες αντίστοιχα για τον θηλώδη και μυελοειδή καρκίνο του θυρεοειδούς. Είναι προφανές ότι όσο μικρότερες είναι οι τιμές τους, τόσο πιο επιτυχημένη ήταν η επέμβαση. Είναι αυτοί οι ίδιοι δείκτες με τους οποίους ο Ενδοκρινολόγος θα παρακολουθεί τους συγκεκριμένους ασθενείς μετεγχειρητικά.
Κλινικές μελέτες αποδεικνύουν ότι όταν οι συγκεκριμένες επεμβάσεις πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους χειρουργούς ενδοκρινών, τα αποτελέσματα είναι καλύτερα, οπότε και οι υποτροπές αποφεύγονται. Αυτό είναι σημαντικό διότι ένας εξειδικευμένος χειρουργός έχει την εμπειρία να πραγματοποιήσει μια ριζική επέμβαση, οπότε το υπόλειμμα να είναι μικρό.
Ο Κος Γιάλβαλης ως εξειδικευμένος χειρουργός με μεγάλη εμπειρία, πραγματοποιεί με την ομάδα του ριζικές επεμβάσεις και επιτυγχάνει ποσοστά υπολείμματος <3% που συνιστούν ουσιαστικά ίαση, σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία.
Πόσο συχνά χρειάζομαι παρακολούθηση;
Μετά από την ολοκλήρωση της θεραπείας, ο ασθενής οφείλει να επισκέπτεται τακτικά τον ενδοκρινολόγο του. Εκτός από την κλινική εξέταση, οι ασθενείς υποβάλλονται σε εργαστηριακές εξετάσεις (μέτρηση θυρεοσφαιρίνης, TSH, καλσιτονίνης, CEA) και υπέρηχο τραχήλου κάθε 6 μήνες ή ετησίως.
Εάν τα επίπεδα θυρεοσφαιρίνης ή καλσιτονίνης αρχίσουν να ανεβαίνουν και υπάρχουν ύποπτα ευρήματα από τον υπόλοιπο κλινικο-απεικονιστικό έλεγχο, τότε ο ασθενής θα χρειαστεί έλεγχο με ραδιοισότοπο και ή όχι διαγνωστική βιοψία με βελόνη, για να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για υποτροπή.
Καρκίνος Θυρεοειδούς & Πρόγνωση
Σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση είναι :
- ο τύπος του θυρεοειδικού καρκίνου
- το μέγεθος του όγκου
- η τυχόν εξάπλωσή του στα γειτονικά όργανα
- οι απομακρυσμένες μεταστάσεις
- η ηλικία του ασθενούς
Aσθενείς με καλά διαφοροποιημένους θυρεοειδικούς καρκίνους (όπως θηλώδη, θηλακιώδη και εκ κυττάρων Hurtle), ηλικίας κάτω των 45 ετών, ακόμα και αν είχαν απομακρυσμένες μεταστάσεις, έχουν εξαιρετική πρόγνωση. Γενικά για τους καλά διαφοροποιημένους καρκίνους η 5ετής επιβίωση ανάλογα με το στάδιο είναι από 50 – 100%.
Στους ασθενείς με μυελοειδή καρκίνο, η ηλικία δεν αποτελεί σημαντικό προγνωστικό παράγοντα, απλά συνυπολογίζεται όταν είναι ( >45 ).
Η 5ετής επιβίωση κυμαίνεται από 28 – 100%.
Επικοινωνήστε με τον γενικό χειρουργό και εξειδικευμένο χειρουργό ενδοκρινών αδένων Δημήτρη Γιάλβαλη και ενημερωθείτε έγκυρα σχετικά με την ενδεδειγμένη χειρουργική θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα. Εμπιστευτείτε την εμπειρία του χειρουργού ή ζητήστε μια δεύτερη γνώμη, για μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική λύση στο θέμα της υγείας σας.