Γενική Χειρουργική
Παγκρεατίτιδα
Η παγκρεατίτιδα είναι φλεγμονή του παγκρέατος που εμφανίζεται, όταν οι εκκρίσεις των παγκρεατικών ενζύμων δεν μπορούν να διοχετευθούν προς το δωδεκαδάκτυλο, συνήθως λόγω απόφραξης των παγκρεατικών πόρων από διάφορα αίτια. Ως αποτέλεσμα τα κύτταρα του παγκρέατος διογκώνονται και προκαλείται γενικευμένο οίδημα του οργάνου. Υπάρχουν οξείες, επώδυνες προσβολές που διαρκούν λίγες μέρες ή μπορεί να είναι μια χρόνια κατάσταση που εξελίσσεται σε διάστημα ετών. Εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες και σπάνια στα παιδιά.
Οξεία Παγκρεατίτιδα
Η οξεία παγκρεατίτιδα αναπτύσσεται ξαφνικά, πιο συχνά ως αποτέλεσμα πέτρας στη χολή ή κατάχρησης αλκοόλ. Ορισμένα φάρμακα, το τραύμα και άλλα λοιμώδη αίτια μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε οξεία παγκρεατίτιδα. Η οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή, αλλά οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως.
Χρόνια Παγκρεατίτιδα
Η χρόνια παγκρεατίτιδα αντιθέτως είναι μια κατάσταση κατά την οποία το πάγκρεας συνεχίζει να υφίσταται βλάβη και να χάνει τη λειτουργία του με την πάροδο του χρόνου. Η πλειονότητα των περιπτώσεων οφείλεται σε συνεχή κατάχρηση αλκοόλ. Όμως, ορισμένες περιπτώσεις είναι κληρονομικές, αυτοάνοσες ή οφείλονται σε ασθένειες όπως η κυστική ίνωση.
Οξεία παγκρεατίτιδα & Συμπτώματα
- Μόνιμος πόνος, αρκετά έντονος, στο επιγάστριο (δηλαδή στο κεντρικό πάνω μέρος της κοιλιάς) ο οποίος σαν ζώνη σφίγγει την κοιλιά δεξιά και αριστερά και αντανακλά προς την πλάτη.
- Ίκτερος
- Χαμηλός πυρετός
- Ναυτία ή έμετος
- Κοιλιακός περιτοναισμός (σκληρή κοιλιά) ή μάζα που μπορεί να γίνει αισθητή
- Πρήξιμο στην κοιλιά
- Μώλωπες (εκχύμωση) στα πλάγια τμήματα της κοιλιάς ή κεντρικά
- Νεκρωτική παγκρεατίτιδα
- Παγκρεατικό απόστημα
- Παγκρεατική ψευδοκύστη, η οποία είναι μια ανώμαλη κοιλότητα από παγκρεατικό ιστό, με υγρό και νεκρώματα, που μπορεί να προκύψει μετά από πολλαπλά επεισόδια οξείας παγκρεατίτιδας, συνήθως 1 έως 4 εβδομάδες μετά την έναρξη
Χρόνια παγκρεατίτιδα & Συμπτώματα
Τα συμπτώματα αναπτύσσονται σε μια μακρά χρονική περίοδο. Ωστόσο, μπορούν να εμφανιστούν και δραματικές εξάρσεις με οξέα επεισόδια. Στη χρόνια παγκρεατίτιδα, παρατηρείται μείωση της έκκρισης των ενζύμων που απαιτούνται για την πέψη και την απορρόφηση των διατροφικών λιπών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα λιπαρά κόπρανα. Ο επαναλαμβανόμενος κοιλιακός πόνος μπορεί να συνοδεύεται από ναυτία και απώλεια βάρους. Οι απεικονιστικές μελέτες μπορεί να ανιχνεύσουν πέτρες ή περιοχές ασβεστοποιημένου ιστού μέσα στο πάγκρεας.
Τα συμπτώματα της χρόνιας παγκρεατίτιδας περιλαμβάνουν:
- Πόνος στην κοιλιά και/ή στην πλάτη
- Απώλεια βάρους
- Ναυτία και έμετος
- Έναρξη σακχαρώδους διαβήτη
- Λιπαρά κόπρανα
Αιτίες οξείας παγκρεατίτιδας
Η οξεία παγκρεατίτιδα προκαλείται συχνότερα από πέτρες στη χολή ή μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ. Άλλες αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν:
- χρήση ορισμένων φαρμάκων (όπως ανοσοκατασταλτικά, οιστρογόνα, θειαζιδικά διουρητικά και αζαθειοπρίνη)
- διαταραχές λιπιδίων (τριγλυκεριδίων), λοιμώξεις
- χειρουργική επέμβαση
- τραύμα στην κοιλιά από ατύχημα ή τραυματισμό.
Η οξεία παγκρεατίτιδα θεωρείται ιδιοπαθής (η αιτία είναι άγνωστη) στο 10 έως 15% των ασθενών.
Αιτίες Χρόνιας Παγκρεατίτιδας
Σε ποσοστό 50% των ασθενών, η χρόνια παγκρεατίτιδα προκαλείται από μακροχρόνια κατάχρηση αλκοόλ. Άλλα αίτια είναι κληρονομική νόσος, πέτρες στη χολή (που εμποδίζουν την έξοδο του παγκρεατικού πόρου), αυτοάνοση νόσος όπως ο λύκος ή υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων. Η αιτία της χρόνιας παγκρεατίτιδας δεν μπορεί να εντοπιστεί σε περίπου 25 -30% των ασθενών.
Ιογενής παγκρεατίτιδα
Σε σπάνιες περιπτώσεις, η παγκρεατίτιδα μπορεί να προκληθεί από:
- ιογενείς λοιμώξεις όπως η παρωτίτιδα
- coxsackie B
- πνευμονία από μυκόπλασμα
- καμπυλοβακτηρίδιο
Θεραπεία
Η θεραπεία για την οξεία παγκρεατίτιδα περιλαμβάνει κυρίως:
- διακοπή σίτισης
- διατροφική υποστήριξη με γαστρικούς σωλήνες που εισέρχονται από την μύτη και προσφέρουν εντερική σίτιση ή ενδοφλέβια (IV) διατροφή
- αντιβιοτικά
- φάρμακα για τον πόνο
Μερικές φορές απαιτείται χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση των επιπλοκών.
Η θεραπεία για χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να περιλαμβάνει:
- ενδοφλέβια υγρά
- παυσίπονα
- διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και συμπληρώματα ενζύμων.
Σπάνια μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση μέρους ή όλου του παγκρέατος.
Α. Ενδοφλέβια υγρά, Εντερική Διατροφή, Παρεντερική διατροφή
Για να επιτραπεί στο πάγκρεας να ανακάμψει, οι ασθενείς με παγκρεατίτιδα θα χρειαστεί να λάβουν προσωρινά ενδοφλέβια υγρά για ενυδάτωση. Μετά από λίγες ημέρες και εάν η φλεγμονή δεν υποχωρήσει ή δεν είναι δυνατή η σίτιση από το στόμα, γίνεται έναρξη εντερικής διατροφής με ειδικά σκευάσματα πλούσια σε θρεπτικό περιεχόμενο συγκεριμένης σύστασης μέσω ενός μικρού σωλήνα που τοποθετείται στη μύτη. Όταν η εντερική διατροφή αντενδείκνυται ή δεν γίνεται ανεκτή, υπάρχει η λύση της παρεντερικής (ενδοφλέβιας) διατροφής με αντίστοιχα ειδικά φαρμακευτικά σκευάσματα.
Β. ERCP
Η ενδοσκοπική ανάδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP) είναι μια επεμβατική πράξη που συνδυάζει την ενδοσκόπηση του ανώτερου γαστρεντερικού, χοληφόρων και παγκρεατικών πόρων και χρήση ακτινογραφιών μετά από έγχυση σκιαγραφικών, για τη διάγνωση και τη θεραπεία της παγκρεατίτιδας και άλλων προβλημάτων των ηπατικών, χοληφόρων και παγκρεατικών πόρων. Συνήθως πραγματοποιείται όταν οι χοληφόροι ή οι παγκρεατικοί πόροι είναι ύποπτοι για στένωση ή απόφραξη λόγω παγκρεατίτιδας ή άλλων αιτιών.
Κατά τη διάρκεια λοιπόν της ERCP, εάν εντοπιστεί κάποιο πρόβλημα, μέσω ειδικών εργαλείων που εισέρχονται δια του ενδοσκοπίου, μπορούν να διανοιχθούν αποφραγμένοι πόροι, να σπάσουν ή να αφαιρεθούν πέτρες ή να εισαχθούν στεντ για να αποκαταστήσουν τη ροή του παγκρεατικού ή χολικού υγρού. Μπορεί επίσης να ληφθεί βιοψία μέσω του ενδοσκοπίου, προκειμένου να αξιολογηθούν τα κύτταρα για μόλυνση ή καρκίνο.
Εάν οι χολόλιθοι είναι η αιτία της παγκρεατίτιδας, μπορεί να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της ERCP και κατόπιν μετά από χρονικό διάστημα συνήθως 20 ημερών, να ακολουθήσει η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης (λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή).
Γ. Χειρουργική επέμβαση
Ανάλογα με την αιτία της παγκρεατίτιδας, την πορεία της νόσου και άλλους παράγοντες, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι η κατάλληλη θεραπεία.
Εάν οι χολόλιθοι είναι η αιτία της παγκρεατίτιδας, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση των χολόλιθων και πιθανώς της χοληδόχου κύστης. Μπορεί επίσης να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την παροχέτευση ψευδοκύστεων ή περιπαγκρεατικών υγρών και ιστού.
Η αφαίρεση ολόκληρου του παγκρέατος (ολική παγκρεατεκτομή) μπορεί να πραγματοποιηθεί με σκοπό τη μείωση ή την εξάλειψη του δυσεπίλυτου πόνου που σχετίζεται με τη χρόνια παγκρεατίτιδα. Η ολική παγκρεατεκτομή ανακουφίζει από τον πόνο στο 90% των περιπτώσεων, αλλά προκαλεί διαβητικούς ασθενείς.
Αν έχετε συμπτώματα που ίσως υποδηλώνουν παγκρεατίτιδα, επικοινωνήστε άμεσα με τον πεπειραμένο Γενικό Χειρουργό Δημήτριο Γιάλβαλη. Ο ιατρός βρίσκεται στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε απορία ή διευκρίνιση σχετικά με την παγκρεατίτιδα.